آیا امام حسن عسکری مخالف فلسفه بود؟
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۳۰۳۴
هادی کشاورز: امروز سالروز شهادت امام یازدهم شیعیان است که بیشتر عمر شریف خود را تحت نظارت شدید دستگه خلافت گذراند. از این امام همام آموزه‌ها و احادیث صحیح و متقنی به دست ما رسیده است. اما مفصل‌ترین مجموعه‌ای که در حوزه میراث حدیثی از امام حسن عسکری با عنوان تفسیر منسوب به امام یازدهم به دست ما رسیده توسط بسیاری از علما فاقد سند معتبر است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حسن انصاری درباره صحت و سقم این تفسیر با اشاره به ناکامل بودن کتاب که تنها سوره حمد و بقره را دربرمی‌گیرد می‌نویسد: «قسمتی از مطالب این تفسیر را که برای نخستین بار در کتابهای شیخ صدوق نقل شده، دست کم می توان تا زمان او یعنی اواخر سده چهارم قمری پی گرفت. اما این واقعیت تکلیف کل متن موجود در شکل کنونی آنرا حل نمی کند. در حقیقت ما به درستی نمی دانیم که این تفسیر از چه زمانی در شکل کنونی آن در اختیار است. نسخه های این کتاب همگی نسبتا متأخرند و نمی توانند استمرار تاریخی این متن و اصالت انتساب آن را نشان دهند. تنها از طریق پاره ای از منابع و نیز نسخه های موجود کتاب می دانیم که این کتاب در سده ششم توسط شماری از محدثان امامی روایت می شده است و برای آن طریقی تا شیخ صدوق و از وی به شخصی که این تفسیر را ظاهرا برای نخستین بار از راویان اصلی روایت می کرده است، ذکر می کرده اند. البته نسخه کتاب کامل نیست و اصلا معلوم نیست در اصل آن چه اندازه بوده است».
بـرخی از مـخالفان در ردّ انتساب کتاب به امـام عـسکری علیه السلام به ضعف سندی و اکثر آنها به ضعف محتوایی برخی از متون مندرج در کتاب اسـتناد کرده اند.در میان معاصرین آیت اللّه‌العظمی خویی از مخالفان انتساب این کتاب بـه امـام یازدهم است. آیت اللّه خویی در این باره می نویسد: کسی که بـدین تـفسیر بنگرد و در آن تـأمّل کنـد، هـیچ شکی در جعلی بودن آن نـخواهد کرد؛ زیرا هیچ شخص عالم و دانشمندی چنین نگاشته ای را نمی نگارد؛ چه برسد به امام معصوم.
نکته دیگر آنکه علاوه بر فاقد سند بودن تفسیر مذکور، عدم اعتبار حدیثی دیگر منسوب به امام یازدهم است که به طور متناوب مورد استفاده مکتب تفکیک در رد و نقد فلسفه قرار گرفته است. ماجرا از این قرار است که یک روایت در کتاب حدیقه الشیعه که ظاهرا متعلق به محقق اردبیلی بوده که همواره مورد اشاره علما و محققین مکتب تفکیک بوده است. روایتی که پیشتر در هیچ کدام از کتاب‌ها و رساله‌های شیعی نیامده است. بسیاری از پژوهشگران معتقدند که محقق اردبیلی که خود یکی از نویسندگان فلسفی و کلامی بوده است نمی‌تواند روایتی در ضد فلسفه در اثر خود آورده باشد و این نشان دیگری از ساختگی بودن روایت است که به دلیل تکرار توسط تفکیکی‌ها تا به امروز مطرح بوده است. اما در هیچ یک از کتب حدیثی پیش از محقق اردبیلی چنین روایتی موجود نیست.
در این روایت که به احتمال بسیار زیاد ساختگی است، به حدیثی بدون سند شناخته شده از امام حسن عسکری نیز اشاره میشود که مشکوکیت آن را بالاتر نیز می‌برد. حسن انصاری که یکی از نسخه‌شناسان و کتاب‌شناسان شیعی مستقر در دانشگاه پرینستون است، حدیث را از قول حاجی نوری که در کتاب مستدرک آورده نقل می‌کند و ضمن اذعان به فضای آخرالزمانی آن چنین می‌نویسد: «این حدیث که از همان آغازش محتوای متناقض گونه ای دارد که نیازی به تذکر در این باب نمی بینم در ژانر علائم آخر الزمانی باید دیده شود. حتی اگر اصلی هم داشته باشد در ورژن کنونی آن پرداخته ای بیش نیست و اگر رأسا هم برای رد اهل فلسفه و تصوف ساخته نشده باشد دست کم عبارت لأنهم یمیلون إلی الفلسفة والتصوف در آن الحاقی است. نیاز به گفتگو ندارد که جز در ادوار خیلی متأخر اهل فلسفه و تصوف ربطی به هم نداشته اند و نه تنها ترکیب فلسفه و تصوف در این عبارت نمی تواند متعلق به عصر امام عسکری باشد بلکه تردید نباید کرد که این روایت را جز بعد از اوائل دوره صفویه نمی توانند ساخته باشند. خود تعبیر تصوف در این روایت هم خود گواه دیگری است بر ساختگی بودن روایت و یا الحاقی بودن این تکه چرا که این تعبیر هم متناسب با زمان حضرت نیست.»
همان‌طور که ذکر کردیم این روایت به جز در کتاب حدیقه الشیعه که انتساب آن به محقق اردبیلی غیرقابل اثبات است، هیچ سابقه ای در متون روایی شیعی ندارد. این سند ناشناخته و مجهول که مطابق گفته انصاری محتوای متناقض و دست خورده ای نیز دارد در صد سال اخیر دستمایه مکتب تفکیک و چهره‌های شاخص آنان در نقد فلسفه و کلام قرار گرفته است تا نشان داده شود معصومین با فلسفه و کلام مخالفت داشته‌اند. در حالیکه واقعیت نمی‌تواند این چنین باشد یا حداقل با این ضعف استنادی و جعلی هیچ ادعایی بر مخالفت امام حسن عسکری با فلسفه نمی‌توان آورد.
بسیاری از عـالمان بزرگ شـیعی نظیر ثقة الاسلام کلینی، شیخ مـفید و سـید مـرتضی هیچ اشاره ای نه به این حدیث و نه به کتاب تفسیر کرده اند؛ در حـالی که اگـر این کتـاب مـنسوب بـه امام باشد و در اخـتیار و مـورد تأکید آنان می بود، از آن استفاده می کردند و این خود دلیل دیگری بر عدم قطعیت کتاب مذبور در انتساب به امام حسن عسکری است. این هم یکی دیگر از مظلومیت‌های معصومین است که محدثان و متفکرانی ولو از سر خیرخواهی و در جهت نشر تشیع، آثاری را از زبان آنان جعل می‌کردند.
6565
کد خبر 1680449منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: امام حسن عسکری محقق اردبیلی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۳۰۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت خسروپناه از سجایای اخلاقی محمدرضا سنگری
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در آیین نکوداشت دکتر محمدرضا سنگری گفت: تکریم از دکتر سنگری، تکریم علم و ادب است. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از دزفول، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه پنج‌شنبه شب در آیین نکوداشت ادیب دزفول دکترمحمدرضا سنگری، با تبریک هفته معلم و گرامیداشت معلمان شهید به‌ویژه علامه شهید مرتضی مطهری، اظهار داشت: قریب به یک‌سال‌واندی از دکتر سنگری تقاضا کردیم این مجلس تکریم را بپذیرند و ایشان نمی‌پذیرفت تا در نهایت با اصرار او را راضی کردیم و گفتیم این تکریم فقط تکریم شخص شما نیست، بلکه تکریم علم و ادب است. این‌ها کارهایی تمدنی است و نسل جوان و نوجوان در این مجالس می‌آیند و درس می‌گیرند و بهره می‌برند.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: خداوند را شاکرم که این نشست حکمت‌بنیان برگزار شد تا از اندیشمندی متفکر، ادیبی متخلق و فرزند دیار مقاومت تکریم شود.
وی افزود: دکتر سنگری بیش از نیم قرن در ترویج معارف اسلامی و عاشوراپژوهی تلاش کردند و مداحان و ذاکران کشور به‌ویژه استان خوزستان از آثار ادبی ایشان بهره برده‌اند. فرماندهان و رزمندگان جبهه و جنگ از دانش او درس می‌گرفتند. ایشان از پیش از انقلاب یک شخصیت فعال فرهنگی بوده و با گروه منصورون نیز ارتباط داشته است.
خسروپناه ادامه داد: دکتر سنگری معلم و مدرس آموزش‌وپرورش و دانشگاه های مختلف است. او مولف کتب درسی زبان و ادبیات فارسی و همینطور فعال مطبوعاتی است. او مولف ده‌ها کتاب است و عاشوراپژوهی و تبیین‌گر ادبیات انقلاب و ادبیات پایداری است و در راس همه کارنامه ارزشمند ایشان، ولایت‌مداری دکتر سنگری است.
وی با بیان اینکه سوال مهمی که مطرح است این است که چه اتفاقی می‌افتد که استاد سنگری شکل می‌گیرد؛ اظهار کرد: 3 عامل مهم در ساخت هویت و شخصیت استاد سنگری موثر بوده و این 3 عامل می‌تواند برای همه ما نقش‌آفرین باشد.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه تربیت خانوادگی اصل و اساس است؛ تصریح کرد: عامل اول تربیت خانوادگی است. او انسانی است که بر سر سفره پدر و مادری متدین که حلال و حرام را رعایت می‌کرده‌اند بزرگ شده است و با عالمان زمانه خود ارتباط داشته است.
خسروپناه ادامه داد: عامل دوم تعالی مسجدی است. دکتر سنگری اهل مسجد بود و در مسجد رشد کرد. هم خودش در مسجد رشد و تعالی پیدا کرد و هم تعالی‌بخش اهل مسجد بود.
وی افزود: عامل سوم فضیلت‌یافتگی در ساحت اخلاق و ادب است. ادب یک مفهوم بسیار متعالی است. ادب یک رزق متعالی و یک نعمت الهی است. فرق اخلاق و ادب در این است که اخلاق ملکات فضیلت‌محور درونی است، اما انسانی که این فضیلت درونی را در ظاهر هم بروز می‌دهد، این انسانِ با ادبی است.
خسروپناه خاطرنشان کرد: از نظر بنده، دکتر سنگری در آثار عاشوراپژوهی خود به یک پیام اساسی اشاره دارد و آن هم این است که فضایل اخلاقی، انسان را یار امام و رذایل اخلاقی، انسان را بار امام می‌کند.
وی گفت: همسر بزرگوار استاد سنگری وصف خوبی درباره ایشان دارند و می‌گویند که او خوش‌خلق، گشاده‌رو و مثبت‌اندیش. کسی است که جهان را زیبا می‌بیند و به تحقیر دیگران نمی‌پردازد.
به گزارش تسنیم، رونمایی از آثار این نویسنده کشوری و تجلیل از وی از دیگر بخش های ایین نکوداشت محمدرضا سنگری بود.
همچنین در حاشیه این آیین که با حضور حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، نمایشگاهی از آثار تالیفی این مولف و استاد برجسته ادبیات کشور بر پا شد.
دکتر محمدرضا سنگری در اولین روز آبان 1333 هجری شمسی در خانواده ای اهل دین، ادب و معرفت در دزفول دیده به جهان گشود. وی تمام دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و بسیاری از سال های پس از آن را در دزفول گذراند و از مبارزان جوان پیش از انقلاب و رزمنده و مبلغ موثر سال های دفاع مقدس است.
سنگری، پس از پایان تحصیل در مقطع کاردانی در سال 1354 به عنوان معلم ادبیات به استخدام آموزش پرورش درآمد و پس از آن در سال 1373 با گذراندن مراتب عالی علمی موفق به اخذ درجه دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد.
دکتر سنگری یکی از پژوهشگران عاشورایی برجسته کشور است که سوابقی نظیر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، عضو شورای نویسندگان کتاب مطالعات اجتماعی، مدیر دفتر هنر و ادبیات عاشورایی حوزه هنری، عضو گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عضو شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی و دبیر علمی کتاب سال عاشورا را دارد.
عضو شورای مشاوران تربیتی سازمان پژوهش و برنامه ریزی، عضو شورای فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، عضو گروه پژوهشی ادبیات پژوهشگاه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، عضو هیات مدیره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رئیس شورای علمی بنیاد دعبل خزاعی، عضو هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی دزفول، دبیر علمی جشنواره شعر غدیر بنیاد بین المللی غدیر، دبیر علمی کتاب ربع قرن دفاع مقدس، دبیر علمی جشنواره کتاب سال دفاع مقدس، عضو هیات امنای بسیج هنرمندان کشور و داور 10ها جشنواره و سوگواره شعر، داستان، تحقیق، پژوهش و مقاله نگاری نیز از دیگر سوابق اجرایی وی هستند.
این پژوهشگر برجسته، مولف بیش از 100 عنوان کتاب از جمله نظیر سوگ سرخ، سرچشمه امید، در قلمرو راز، نافله باغ، ادبیات معاصر، جاده سجاده و روزنه‌ای به دنیای نوجوانی است. وی همچنین در تألیف 30 جلد کتاب درسی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان و کتابهای راهنمای معلم مشارکت داشته است.
انتهای پیام/735/.
هوادار خاطی سپاهان ۱۰ سال محروم شد